پروژهٔ آیوتا (IOTA) در سال ۲۰۱۵ توسط سرگی ایوانچگلو، دیوید سونتسبو، سرجیو پوپوف و دومینیک شاینر معرفی شد. این پروژه از بدو راه اندازی تاکنون در کشور آلمان توسط بنیانگذاران آن مدیریت می‌شود.
Iota Coin
آیوتا مانند سایر پروژه‌های ارز دیجیتال قصد داشت یک سیستم پرداخت عمومی ایجاد کند که بتواند تراکنش‌ها را سریع تر، امن تر، ارزان تر و با مقیاس پذیری بالاتر پردازش کند. پروژهٔ آیوتا همچنین از ارز دیجیتال مخصوص به خود به نام (MIOTA) رونمایی کرده است.
قبل از اینکه آیوتا به طور رسمی راه اندازی شود، بودجهٔ خود را از طریق عرضهٔ اولیه سکه جمع آوری کرد. پروژه در مجموع ۳۰۰۰ بیت کوین جمع آوری کرد که در آن موقع ارزشی معادل ۴۳۴۰۰۰ دلار داشت. از آن موقع تاکنون بازار سرمایهٔ آیوتا به بیش از ۱۴ میلیارد دلار رسیده است.
یکی از جذاب ترین ویژگی‌هایی که آیوتا کوین دارد این است که بجای استفاده از فناوری بلاک چین از یک سیستم منحصر به نام "تنگل" استفاده می‌کند. یعنی تمام بخش‌های داده به یکدیگر متصل هستند یا به اصطلاح لینک شده‌اند.
تنگل چیست؟
یکی دیگر از جذابیت‌های آیوتا عدم حضور ماینرها است. در شبکهٔ آیوتا همه چیز متفاوت عمل می‌کند به طوریکه هر کس قصد ارسال دارایی از طریق شبکه را داشته باشد باید در تایید سایر تراکنش‌ها به شبکه کمک کند. به مثال زیر توجه کنید:
- جان به چارلی مبلغی ارسال می‌کند.
- جان باید در حین انتقال، تراکنشِ مربوط به دو کاربر دیگر به نام بیلی و کیت را تایید کند.
- اون این کار را توسط قدرت محاسباتی سیستم خود انجام می‌دهد.
- بیلی یا کیت نیز هر گاه تصمیم به انتقال سرمایه در شبکه کنند موظف هستند تراکنش‌های دو کاربر دیگر را تایید کنند.
- این کار مانند یک زنجیره در شبکه ادامه خواهد یافت. ایده‌ای که پشت این قضیه است باعث می‌شود تا افراد زیادی از سیستم آیوتا استفاده کنند و در نتیجه مقیاس پذیری شبکه افزایش یابد. مقیاس پذیری باعث می‌شود تا تراکنش‌ها بدون هیچ محدودیتی در شبکه پردازش و تایید شوند.
بیشتر بخوانید: تراکنش کوین بیس (Coinbase) یا تولید نسل
نکتهٔ جالب اینکه تیم سازندهٔ آیوتا اذعان داشت که سیستم هنوز نوعی الگوریتم اثبات کار است، اما با این حال یک سیستم کارآمدتر است.
تراکنش‌های آیوتا
کارمزد
ویژگی دیگر تنگل رایگان بودن کارمزد تراکنش‌های آن است. این به این خاطر است که ماینرها در شبکه حضور ندارند و همه در شبکه موظف هستند سایر تراکنش‌ها را تایید کنند که این کار تنها هزینهٔ برق اندکی به همراه دارد. با حذف کارمزدها، پروتکل آیوتا می‌تواند از فرایند "ریز پرداخت‌ها" استفاده کند.
ریز پرداخت‌ها در آگهی‌های اینترنتی استفاده می‌شوند. به طور مثال شما وارد سایتی می‌شوید. سایت مورد نظر تبلیغی در کنار محتوای خود قرار داده است که شما با کلیک کردن روی آن و مشاهدهٔ آگهی مقداری پاداش دریافت می‌کنید. پاداش‌ها متفاوت هستند، مثلا در بازی‌های آنلاین سکه یا الماس رایگان جایزه می‌گیرید و در صنعت رمزنگار، ارز دیجیتال مانند آیوتا پاداش می‌گیرید.
سرعت تراکنش
آیوتا برای افزایش سرعت تراکنش خود از سیستم "کوردیناتور" استفاده می‌کند. این سیستم شبیه به یک پروتکل متمرکز عمل می‌کند که به طور موقت وظیفهٔ اثبات تراکنش‌ها را برعهده دارد؛ زیرا آیوتا قصد دارد این وظیفه را به عهدهٔ کاربران خود بسپارد، اما به دلیل آنکه پروژه هنوز در ابتدای راه خود قرار دارد و کاربران کمی از آن استفاده می‌کنند این کار فعلا شدنی نیست.
بیشتر بخوانید: جهش بزرگ نهنگ بیت کوین
بنابراین، در حال حاضر ممکن است تراکنش‌ها چند دقیقه طول بکشند و حتی هنگام اختلالات شبکه این زمان افزایش یابد. برای اینکه سرعت تراکنش‌ها افزایش یابد، باید افراد زیادی جهت تایید تراکنش‌ها به شبکه بپیوندند. تیم سازندهٔ آیوتا در حال طراحی سیستمی به نام "فلش چنل" است که تراکنش‌ها را در یک چشم به هم زدن تایید می‌کند. اگر آن‌ها بتوانند این طرح را به سرانجام برسانند قطعا آیوتا به عنوان سریع ترین ارز دیجیتال جهان شناخته می‌شود.
امنیت
سیستم کوردیناتور متمرکز است و اگر سرورهای آن قطع شوند، آنگاه کل شبکه در معرض خطر قرار می‌گیرد. این اتفاق قبلا هم برای شبکه افتاده بود و منجر به قطعی چند روزهٔ سیستم آیوتا شده بود. سیستم کوردیناتور همچنین به منظور جلوگیری از "حملهٔ ۳۴ درصدی" در شبکه نصب شده است. چرا به آن حملهٔ ۳۴ درصدی می‌گویند؟
هکرها برای اینکه بتوانند با قدرت محاسباتی سیستم‌های خود تغییراتی در شبکه اعمال کنند باید کنترل ۳۴ درصد از شبکه را بدست آورند. بیت کوین نیز همیشه در معرض این خطر قرار دارد با این تفاوت که هکر باید کنترل ۵۱ درصد از شبکهٔ بیت کوین را بدست آورد.
البته آیوتا در مسیر تمرکز زدایی قرار دارد و در آینده‌ای نزدیک تمام سرورهای آن غیرمتمرکز خواهند شد. در ضمن آیوتا نباید از خطر چکش خواری غافل شود زیرا ارزهای دیجیتال بزرگ از جمله بیت کوین با این مشکل مهم مواجه شده بودند.
مزایا و معایب
مزایا
- تراکنش‌های رایگان
- مقیاس پذیری بالا
- پردازش تمامی داده‌ها - تنها به تراکنش‌های مالی ختم نمی‌شود
- تراکنش‌های فوری (بزودی)
- عدم حضور ماینرها - مشارکت تمامی کاربران در شبکه
معایب
- هنوز در شرف راه اندازی
- مشخص نبودن تاریخ دقیق راه اندازی
- متمرکز بودن
- نقص فنی فراوان
- امنیت متوسط